Дарко Јаконов
Америка има сериозен проблем со автомобилите. Европа доминира со светот на четири тркала, „новите“ големи пазари како Кина или Бразил, исто така и припаѓаат на „старата дама“. Volkswagen е само јавна манифестација на американската авто-војна.
Секој ден Volkswagen. Најдобро е повеќепати на ден. Објавата на негативни наслови околу фингираниот скандал во Volkswagen прерасна речиси во терапија препишана од автомобилскиот лекар. Последното обвинение за германскиот и светски концерн ја прелеа чашата и несомнено укажува на природата на проблемот. Во Бразил е поведена истрага за наводна соработка на Volkswagen во воената диктатура во земјата во 1960-те и 1970-те години. Директорите на Volkswagen do Brasil наводно му ги предавале на режимот поклониците на комунизмот меѓу сопствените работници. Некој се обидува да се повика на лажно напишаната историја на светските нации?
Без потреба од потпирање врз статистички податоци и анализи, изјави, докази и што уште не, овојпат нека биде јасно. Тоа што во моментов се случува со нападот врз Volkswagen е само уште еден обид на американската држава да ја презеде доминацијата со глобалниот автомобилски пазар. Суштината на проблемот не е пазарот во САД или во Европа, туку првенствено кинескиот пазар на автомобили. И уште многу слични, помали или поголеми, но во секој случај ветувачки пазари, на кои што во следните години им претстои рапиден раст. Заедничко за сите овие пазари е тоа што европските автомобилски концерни имаат воспоставено солидни темели за натамошно јакнење на своето присуство и ширење на инфраструктурата. И зголемување на профитот, секако.
Оцрнувањето на имиџот на Volkswagen нема да се рефлектира врз европските купувачи, колку што е замислено да влијае меѓу купувачите во Кина. На САД ѝм недостига доминацијата на глобалниот автомобилски пазар, иста како онаа што ја имаат воспоставено со глобалната комуникација. Зарем не е необичен успехот што го бележат Google, Facebook, Apple? Tesla Motors, ништо помалку. Замислете, еден човек, поединец, успева со своите идеи да завладее со светот. И сето тоа сосема случајно влече корени токму од другата страна на големата бара? Само дебил од холивудска комедија би поверувал во тие приказни.
Кина е најголем пазар на автомобили во светот и производителите во последните години успеваа да надоместат за падот во европската продажба и да ја одржат рентабилноста во производството и развојот на нови модели и технологии единствено преку големиот „плус“ што се постигнуваше на пазарот во големата азиска земја. Концернот Volkswagen профитираше најмногу преку продажбата на своите марки во Кина, но и преку масивните инвестиции во локалната инфраструктура. Фактор што не смее да се превиди: Кинеските власти им дозволуваат на странските инвеститори да се одомаќат на локалниот пазар единствено под услов да реализираат соработка со кинеските фирми. Со други зборови, Кина решава кој производител смее и може да гради на нејзина територија. Volkswagen е речиси домашна марка, со долга историја и беспрекорна традиција во своето присуство на непресушниот пазар.
Наспроти тоа, Tesla Motors ниту оддалеку не може да ги реализира плановите за продажба на своите модели и за освојување на пазарот во Кина во истиот обем како што тоа им успева во САД. Зарем е потребен следен доказ: Кинезите не ги сакаат американските автомобили и американската автоиндустрија, без разлика што нејзиното присуство не е толку незначително.
Атакот врз имиџот на Volkswagen и високите казни што концернот од Волфсбург ќе треба да ѝ ги плати на американската држава секако дека ќе ја ослабнат неговата глобална позиција, со сите реперкусии врз истражувањето нови технологии, проширување и модернизација на производствените капацитети… Замислете ја следната споредба: BMW M4 против спортски модел на Cadillac, на пример, ATS-V. Споредба на технолошки бисер со производ на кого што му недостига секаква асоцијација со иновација, кредибилитет, а најмногу имиџ. Спортски модел на Cadillac?! Дека американската автоиндустрија не признава никаква традиција, иновациски дух, авторитет, докажува примерот со „новата“ спортска марка Cadillac, но уште повеќе примерот со шведскиот Saab. Како дел од концернот General Motors, шведската марка што предничеше во безбедноста, издржливоста и иновацијата во глобални рамки, се претвори во општонаменски Opel. Американците ја спакуваа евтината леб-и-сол технологија на марката од Риселсхајм во автомобил со знакот на шведската марка, продавајќи го истиот по цена на Saab. Европските купувачи се згрозија од таквата практика, марката згасна инстантно.
Или, може да се повикаме на примерот со „Југо“. Единствената причина што „американскиот“ автомобил на Crvena Zastava отпатува од другата страна на океанот беше компензација за американската нафта. Ниту некој го барал „Југо“ отспротива, ниту пак беше важно дали некој (друг) ќе профитира од зделката. Тоа е нивната практика. Принципот е: За тебе може да не остане ништо, ама ниту мене нема ништо да ми недостига.
Малку повеќе почит за Volkswagen. Тоа е „наша“ марка, европска, со преку 600.000 вработени во концернот. Наши Македонци работат за марката, директно и индиректно, веројатно неколку стотини лица. Препишувањето вести од американски извори, покрај „останатото“, е контрапродуктивно, банално, приглупо. Скандалот на Volkswagen е скандал на целата автомобилска бранша. Лажирањето на емисијата го практикува секој производител и во продолжение се наоѓа списокот на актуелни модели со нормата на издувни гасови Euro 6, кои на тестирањето на клубот АДАК покажале значително повисоко ниво на азотни оксиди од дозволеното според нормата. Во списокот, со исклучок на Jeep Renegade, кој во суштината е шпагети-автомобил, отсуствуваат американски модели. Причината за тоа не е во нивната чистота, туку едноставно во нивното игнорирање од страна на европскиот купувач. Во тој поглед, Европеецот не се разликува од другите.
