Од првиот ден од 2020 година важи новиот данок за возила, кој беше најавен како револуција и своевиден заштитен механизам од увозот на користени возила со слаб квалитет на издувни гасови. Преку примерот со моделската понуда од една автомобилска марка, направивме необрзувачка симулација, како новиот данок би влијаел врз цените на новите автомобили.
При увозот на нови и користени возила повеќе не се наплаќа акциза. Од 1-ви јануари 2020 година, во Македонија стапи на сила посебен данок за возила. Целта на новиот закон е да се воспостави контрола врз увозот на користени возила, од гледиште на намалување на количината на штетни материи во издувот, а во согласност со современите европски текови. Преку увозот на почисти користени возила и преку двојно повисокиот коефициент за оданочување на возилата со дизел мотор, за коишто во земјите од кадешто истите се увезуваат веќе се воведуваат и ограничувања за сообраќај, намерата е во одреден временски период да се постигне подобрување на квалитетот на воздух во македонските градови. Теоретски.
Возилата досега беа оптоварени со акцизна давачка, зависно од нивната вредноса. Новиот данок за возила се состои од две компоненти: Едната и натаму се базира врз вредноста на возилото, додека втората го зема во предвид влијанието на возилото врз животната средина, ориентирајќи се стандардно според емисијата на СО2 што е хомологирана и пријавена од страна на производителот.
Властите уверуваат дека новиот закон за данок на возила ќе ја полни касата исто како и досега преку системот со акцизи, меѓутоа тоа што граѓаните го бараат е чист воздух и конечно надминување на проблемот со заерозагаденоста
За возила со вредност меѓу 8.500 и 12.000 евра, претходно се наплаќаше акциза во висина од 3 проценти. Соодветно следеше пониска стапка за возилата во неколку ценовни категории подолу, со тоа што постоеше и ослободување за возила до 3.000 евра. Од 1-ви јануари 2020, возила што вредат до 10.000 евра се ослободени од плаќање данок, односно од првиот дел од данокот што се однесува на вредноста на возилото.
Главната промена е во еко-компонентата. За возила што испуштаат меѓу 171 и 190 грами СО2 на километар, се плаќа по 160 денари за секој грам, доколку станува збор за возило со бензински мотор – најважно е нивната вредност да не надминува 10.000 евра. Во случај на дизел мотор, секој грам чини по 220 денари. Тоа е мошне прегледна метода и се пресметува брзо, врз основа на табелата. За дизел-возило што испушта, на пример, 173 грами СО2 на километар, данокот изнесува 173 х 220 денари, односно 38.060 денари. Тоа приближно одговара на акцизата што порано се плаќаше за возила со даночна основица од близу 14.000 евра и акциза од 4 проценти.
Како се пресметува новиот данок за возила?
Данокот за нови и стари патничките возила кои се увезуваат или првпат се регистрираат во Македонија се пресметува според следната формула:
ДМВ = (ВМВ x пВВ) x СКД + СО2 x кСО2, при што:
ДМВ е данок на моторно возило изразен во денари;
ВМВ е вредност на моторното возило искажано во евра;
СКД е среден курс на денарот во однос на еврото на денот на пресметката;
пВВ е процент што е наведен во Табела 1, а кој одговара за граничните вредности на на моторното возило;
CO2 е емисија на CO2 за соодветното моторно возило и
кCO2 е коефициент што е наведен во Табела 2, а кој одговара за граничните вредности на CO2.
Табела 1 – Гранични вредности на моторното возило и проценти за оданочување на вредноста на моторни возила
Вредност на моторното возило (EUR) |
||
Над |
До |
пВВ |
– |
10.000 |
0,0% |
10.000 |
12.000 |
1,0% |
12.000 |
14.000 |
2,0% |
14.000 |
16.000 |
4,0% |
16.000 |
18.000 |
6,0% |
18.000 |
20.000 |
8,0% |
20.000 |
23.000 |
10,0% |
23.000 |
26.000 |
12,0% |
26.000 |
29.000 |
14,0% |
29.000 |
32.000 |
16,0% |
32.000 |
35.000 |
17,0% |
35.000 |
40.000 |
18,0% |
40.000 |
50.000 |
19,0% |
50.000 |
– |
20,0% |
Новите возила го немаат „проблемот“ со емисијата на СО2. Во редакцијата ја зедовме како пример марката Kia, поради тоа што во нејзината моделска понуда се вклучени сите видови погон, бензинци и дизели, хибриди и плагин-хибриди, но и чисто електрични возила. Законот, меѓу другото, ги спомнува и плагин-хибридите и возилата што користат само батерија, но некако ја запусти старата љубов кон класичните хибриди. Но, тоа веќе отвора посебна тема, за следна пригода.
Емисијата што до пред десетина години ја постигнуваа пристојни компакти, денес им припаѓа на престижни и скапи лимузини од новите генерации
Единствен автомобил во актуелната понуда на Kia што испушта близу 173-те грами СО2 од нашите примери е престижниот гран-турер Stinger, кој и без тоа чини најмалку 40.000 евра. За Kia Stinger 2.2 CRDI во изведба со погон на сите тркала, „новиот“ данок според нашата симулација изнесува вкупно 32.110 денари. Верзијата на Stinger со дволитарски турбо има 181 g CO2/km, но поради тоа станува збор за бензинец, коефициентот е помал, па и данокот 28.960 денари.
Шампион во поглед на (не)оптоварувањето со висок данок е Kia Ceed 1.0 T-GDI во неговите верзии со 100 и 120 КС, двете со по 118 g CO2/km и со ист данок од 5.900 денари. Нашите пресметки се необврзувачки и се базираат врз цени земени од германскиот пазар, поради тоа што таму веќе се достапни плагин-хибридите и електричните модели, за кои е мошне висок степенот на сигурност дека за неколку месеци ќе пристигнат и кај нас.
Kia Niro е достапен во хибридна и плагин-хибридна изведба; Посебен „исклучок“ во законот прави поскапиот плагин-хибриден модел да подлежи на понизок данок, наспроти класичниот хибрид; Тоа е пропуст што треба да се надмине при првата ревизија
Во поглед на привилегирањето на автомобилите со ниска емисија на штетни материи, новиот данок за возила може да се оцени како добар погодок. Но, се случуваат и буквално тектонски потреси, токму во случај на возилата со хибриден погон. Пример: Хит-кросоверот Kia Niro, на главните европски пазари е достапен во две изведби, како класичен хибрид и како плагин хибрид.
Разликата во цената меѓу двата модели – повторно со нагласок дека станува збор за наша симулација со цени изведени од германскиот пазар – изнесува околу 6.000 евра. Меѓутоа, „поевтината“ хибридна изведба се оптоварува со данок на возило во висина од 141.000 денари, додека за поскапиот плагин-хибрид, данокот изнесува 123.000 денари. Како е можно тоа?
Во глава 3 од Законот за данок за возила, во член 9, став 3, наведен е исклучок, според когошто за плагин-хибридите се пресметува износ на данок намален за 50 проценти. За класичните хибриди, оние што и нашиот пазар ги познава одлично, првенствено поради максималниот ангажман на Тојота Авто Центар, а кои на европскиот пазар постигнуваат дури и тројно повисока продажба во споредба со плагин-хибридите, нашиот новодонесен закон за данок за возила нема „прошка“. Досега хибридите беа ослободени од акциза и тоа носеше солидна предност кај возилата од поскапите сегменти, но Toyota во меѓувреме нуди хибриди и во ценовниот сегмент под 20.000 евра.
Со законот не се погодени само хибридите на Toyota и на нејзината престижна марка Lexus, туку и на Kia, Hyundai, Ford, Honda
Но, овој сериозен пропуст во новиот закон за данок за возила очигледно ги погодува и останатите производители, кои имаат модели со класичен (и воедно подостапен) хибриден погон во понудата. Тоа директно наштетува на интересот на купувачите, затоа што во случајов се привилегира поскапиот вид на плагин-хибриден погон, а во услови на секојдневна експлоатација не постои реална предност.
Табела 2 – Гранични вредности на CO2 и коефициенти за оданочување по CO2 на моторни возила
Повисока компетенција во советничкиот круг при донесувањето на новиот закон, сигурно ќе помогнеше да се надмине овој пропуст. Класичен хибриден погон, покрај пионерската и шампионска Toyota (и Lexus), моментно нудат уште Ford, Honda и Hyundai. Тоа исто така се марки кои се оштетени со „исклучокот“ за ослободување на плагин-хибридите со 50% од данокот. Електричните автомобили, патем, целосно се ослободени од новиот данок за возила.
Симулација на влијанието на новиот данок за возила, преку пример со марката Kia:
(цените се однесуваат на германскиот пазар, вредноста во табелата е смалена за износот на германскиот ДДВ во висина од 19 проценти)
ВМВ е вредност на моторното возило искажано во евра; ДМВ е данок на моторно возило изразен во денари; пВВ е процент што е наведен во Табела 1, а кој одговара за граничните вредности на на моторното возило; CO2 е емисија на CO2 за соодветното моторно возило и кCO2 е коефициент што е наведен во Табела 2, а кој одговара за граничните вредности на CO2.
Крајната цена во табелата е симулација на Аутомедиа со цени од германскиот пазар и во никој случај не се однесуваат на понудата на Киа Моторс Македонија
Моделска изведба | g СО2 / km | ВМВ (евра) | ДМВ (денари) | Еко-комп. (денари) | Крајна цена (евра) |
Kia e-Soul (39,2 kWh) | 0 | 28563 | 0 | 0 | 28563 |
Kia e-Soul (64 kWh) | 0 | 31756 | 0 | 0 | 31756 |
Kia e-Niro (39,2 kWh) | 0 | 28815 | 0 | 0 | 28815 |
Kia e-Niro (64 kWh) | 0 | 32008 | 0 | 0 | 32008 |
Kia Niro 1.6 GDI PHEV DCT6* | 29 | 28563 | 123026 | 145 | 30564 |
Kia Niro 1.6 GDI Hybrid DCT6 | 86 | 22681 | 141195 | 1720 | 24977 |
Kia Ceed 1.6 CRDi (85 kW) | 101 | 18143 | 97336 | 8080 | 19726 |
Kia Ceed 1.6 CRDi (100 kW) | 104 | 20328 | 133325 | 8320 | 22496 |
Kia Picanto 1.0 OPF | 106 | 8395 | 4240 | 4240 | 8464 |
Kia Stonic 1.6 CRDi (85 kW) | 106 | 19067 | 102283 | 8480 | 20731 |
Kia Picanto 1.0 T-GDI OPF | 107 | 13605 | 37746 | 4280 | 14219 |
Kia Stonic 1.6 CRDi (100 kW) | 108 | 20832 | 136746 | 8640 | 23056 |
Kia Ceed 1.6 CRDi DCT7 (100 kW) | 109 | 21672 | 141994 | 8720 | 23981 |
Kia XCeed 1.6 CRDi (85 kW) | 109 | 19992 | 107071 | 8720 | 21733 |
Kia Sportage 1.6 CRDi 115 ED+ 2WD | 110 | 21630 | 141815 | 8800 | 23936 |
Kia XCeed 1.6 CRDi (100 kW) | 112 | 22513 | 149641 | 11200 | 24946 |
Kia Picanto 1.2 OPF | 114 | 10462 | 12134 | 5700 | 10659 |
Kia Stonic 1.0 T-GDI 120 DCT7 | 114 | 17101 | 68797 | 5700 | 18220 |
Kia Rio 1.0 T-GDI 100 OPF | 115 | 14748 | 42027 | 5750 | 15431 |
Kia Stonic 1.0 T-GDI 100 | 115 | 15286 | 43350 | 5750 | 15991 |
Kia Rio 1.0 T-GDI 120 OPF | 116 | 16933 | 68277 | 5800 | 18043 |
Kia XCeed 1.6 CRDi DCT7 | 117 | 23857 | 187751 | 11700 | 26910 |
Kia Ceed 1.0 T-GDI 100 | 118 | 14025 | 40399 | 5900 | 14682 |
Kia Ceed 1.0 T-GDI 120 | 118 | 16210 | 65710 | 5900 | 17279 |
Kia Sportage 1.6 CRDi 136 ED+ AWD | 123 | 26252 | 238312 | 12300 | 30127 |
Kia Rio 1.0 T-GDI 120 DCT7 | 124 | 16597 | 67437 | 6200 | 17693 |
Kia XCeed 1.0 T-GDI 120 | 124 | 17975 | 72522 | 6200 | 19154 |
Kia Rio 1.2 | 125 | 10210 | 12529 | 6250 | 10414 |
Kia Ceed 1.4 T-GDI DCT7 | 125 | 20160 | 18647 | 6250 | 20463 |
Kia Sportage 1.6 CRDi 136 ED+ AWD DCT7 | 125 | 27933 | 252982 | 12500 | 32047 |
Kia Sportage 1.6 CRDI 115 2WD | 126 | 21000 | 141740 | 12600 | 23305 |
Kia Stonic 1.0 T-GDI 120 | 129 | 15840 | 45414 | 6450 | 16579 |
Kia Ceed 1.4 T-GDI | 130 | 18815 | 99063 | 6500 | 20426 |
Kia CXCeed 1.4 T-GDI DCT7 | 130 | 22261 | 143391 | 6500 | 24592 |
Kia Stonic 1.2 | 133 | 13437 | 25836 | 9310 | 13857 |
Kia Sportage 1.6 CRDi 136 AWD DCT7 | 133 | 27303 | 252346 | 17290 | 31406 |
Kia Sportage 1.6 CRDi 136 AWD | 134 | 25622 | 206494 | 17420 | 28980 |
Kia XCeed 1.4 T-GDI | 137 | 18815 | 102153 | 9590 | 20476 |
Kia Sportage 2.0 CRDI 185 ED AWD | 138 | 32345 | 356075 | 17940 | 38135 |
Kia Ceed GT DCT7 | 142 | 26126 | 239127 | 14200 | 30015 |
Kia XCeed 1.6 T-GDI DCT7 | 143 | 25454 | 202134 | 14300 | 28741 |
Kia Sportage 1.6 T-GDI 2WD DCT7 | 149 | 24782 | 197773 | 14900 | 27998 |
Kia XCeed 1.6 T-GDI | 153 | 23773 | 195321 | 19890 | 26949 |
Kia Stinger 2.2 CRDI | 154 | 38311 | 453327 | 29260 | 45683 |
Kia Ceed GT | 155 | 24445 | 200542 | 20150 | 27706 |
Kia Sorento 2.2 CRDI 2WD | 155 | 30042 | 325039 | 29450 | 35328 |
Kia Sorento 2.2 CRDI AWD | 156 | 31723 | 341766 | 29640 | 37280 |
Kia Sportage 1.6 GDI 2WD | 159 | 18899 | 113646 | 20670 | 20747 |
Kia Stinger 2.2 CRDI AWD | 169 | 39992 | 474781 | 32110 | 47712 |
Kia Sportage 1.6 T-GDI 2WD (177) | 170 | 23101 | 192570 | 22100 | 26232 |
Kia Sportage 1.6 T-GDI 4WD (177) | 175 | 24782 | 210873 | 28000 | 28211 |
Kia Stinger 2.0 T-GDI | 181 | 37387 | 442796 | 28960 | 44587 |
Kia Stinger 3.3 T-GDI AWD | 240 | 46975 | 601656 | 52800 | 56759 |
Моделите со дизел мотор се наведени со нагласени букви
* Модел со плагин-хибриден погон, данокот се намалува за 50%
Несомнено е дека новиот закон за возила ќе биде главна тема на домашната автомобилска сцена во почетокот на годината. Се отвораат многу теми и се зафаќа во најразлични подрачја од секојдневното живеење, но примарната цел секогаш е истата, конечно изнаоѓање механизам што ќе води кон намалување на екстремната загаденост на воздухот. Од многу аспекти, новиот закон за данок на возила е само почеток, па дури и почеток на самиот закон за данок на возила.
За политичарите нема загадување, а дизел скандалот ни вози по улица
Протестниот марш против загадувањето имаше инстантен ефект, еколозите уште не знаат