Дарко Јаконов
Планови за забрана на моторите со внатрешно согорување по 2030 година, забрани за влез со стар дизел во градските центри и поставување полначи за струја насекаде? Тоа што од гледиште на нашиот возен парк и особено животен стандард изгледа неразбирливо, по улиците на европските метрополи е веќе реалност. До октомври се продадоа над 140.000 возила со погон на струја.
Секој ден по 530 нови електрични и плагин-хибридни возила се појавуваат по европските патишта. Од почетокот на годинава се продадени вкупно 142.982 возила што за погон користат електрична енергија, било да се тоа чисто електрични, „батериски“ возила, или таканаречени приклучни хибриди, кои обично можат да извозат околу триесетина километри со енергијата во батериите – повеќе отколку што изнесува дневниот просек на европските возачи.
Европа веќе сигурно вози на бранот на електромобилноста. Некои држави бележат фантастични вредности на пораст во продажбата на обата вида електрични возила. Во Австрија во првите девет месеци се продадоа 3.765 возила или за 161% повеќе отколку во истиот период лани. Во Белгија порастот исто така бележи трицифрена вредност, со 139 проценти и близу 7.000 продадени електромобили. Од поголемите пазари за овие возила, особено импресионира Шведска, со 9.407 возила и раст од 84 проценти, исто како и Шпанија, кадешто се продадени 2.452 електрични автомобили или за 82% повеќе отколку во првите девет месеци лани.
Секој трет нов автомобил во Норвешка е електричен автомобил
Во просек, европските држави годинава имаат зголемување во продажбата на електрични автомобили за 22 проценти. Апсолутен шампион е Норвешка, на којашто отпаѓа речиси една петина од вкупната продажба на електромобили во Европа. Тоа не е изненадување, затоа што во меѓувреме секој трет продаден автомобил во земјата е со електричен погон. Наспроти тоа, во само единаесет држави во ЕУ и регионот уделот на електромобилите е над 1 процент. Шведска е втора на листата на држави со најголем електро-удел, со 3,5 проценти, потоа следат Холандија со 2,8% и Швајцарија со 1,8 процент.
Соодносот меѓу „батериските“ и хибридните електромобили не е ист во сите држави. Во Австрија, на пример, дури 77 проценти од продадените 3.765 возила годинава отпаѓа на батериски возила, Франција исто така има висок удел со 74% – благодарение меѓу другото и на „електроспецијалистот“ Renault, додека во Шведска, Финска, Велика Британија или Холандија, поголем дел од електричниот возен парк отпаѓа на приклучни хибриди.
Од државни субвенции во висина од неколку илјади евра до бесплатни полначи
Секоја држава применува различни стратегии за поттикнување на продажбата на електричните возила, од една страна со државни субвенции во висина од неколку илјади евра при набавката на електромобил, од друга страна во секојдневието, со бесплатно користење на јавните полначи за струја и бесплатно паркирање, ослободување од годишниот данок за автомобил или можност за користење на сообраќајната лента што е предвидена за јавниот превоз.
Во табелата е комплетен преглед на соодносот во силите меѓу државите во ЕУ и регионот, во електромобилноста.
| Септ. ‘16 (1) | Тренд (2) | 2016 (3) | Тренд | Удел ‘16 (4) | Удел на BEV (5) | |
| Вкупно Европа | 23214 | 50% | 142982 | 22% | 1,2% | 46% |
| Норвешка | 4551 | 72% | 33745 | 36% | 29,1% | 53% |
| В. Британија | 6124 | 77% | 28702 | 36% | 1,3% | 28% |
| Франција | 2629 | 17% | 21665 | 40% | 1,4% | 74% |
| Германија | 2996 | 56% | 16700 | 13% | 0,7% | 45% |
| Шведска | 1591 | 161% | 9407 | 84% | 3,5% | 22% |
| Холандија | 1701 | -34% | 8010 | -57% | 2,8% | 35% |
| Белгија | 989 | 221% | 6962 | 139% | 1,6% | 22% |
| Швајцарија | 671 | 42% | 4145 | 3% | 1,8% | 58% |
| Австрија | 584 | 289% | 3765 | 161% | 1,5% | 77% |
| Шпанија | 204 | -30% | 2452 | 82% | 0,3% | 48% |
| Италија | 220 | 72% | 1836 | 13% | 0,1% | 50% |
| Португалија | 220 | 106% | 1280 | 75% | 0,8% | 44% |
| Финска | 146 | 112% | 1016 | 97% | 1,1% | 16% |
| Данска | 283 | 20% | 748 | -64% | 0,4% | 86% |
| Исланд | 105 | 84% | 672 | 75% | 4,2% | 37% |
| Ирска | 42 | 133% | 638 | 23% | 0,5% | 58% |
| Луксембург | 35 | 133% | 228 | 70% | 0,6% | 45% |
| Чешка | 45 | 96% | 225 | -32% | 0,1% | 60% |
| Полска | 5 | -83% | 135 | -32% | 0,0% | 17% |
| Словенија | 37 | 147% | 132 | 8% | 0,3% | 69% |
| Романија | 14 | 100% | 83 | 84% | 0,1% | 20% |
| Унгарија | N/A | N/A | 75 | -47% | 0,1% | 67% |
| Турција | 3 | -50% | 68 | -58% | 0,0% | 56% |
| Литванија | 4 | 0% | 66 | 78% | 0,4% | 82% |
| Естонија | 2 | -33% | 56 | 37% | 0,3% | 88% |
| Хрватска | N/A | N/A | 55 | -37% | 0,2% | 75% |
| Грција | 10 | N/A | 37 | 640% | 0,1% | 73% |
| Латвија | 3 | -40% | 36 | 80% | 0,3% | 75% |
| Кипар | N/A | N/A | 20 | -13% | 0,2% | 25% |
| Словачка | N/A | N/A | 19 | -77% | 0,0% | 100% |
| Бугарија | N/A | N/A | 4 | -60% | 0,0% | 100% |
Појаснувања за табелата:
(1) Продажба на електрични автомобили во септември 2016
(2) Тренд на продажба во споредба со септември лани
(3) Вкупна продажба на електрични автомобили од јануари до септември 2016
(4) Удел на електрични автомобили во вкупната продажба на возила во земјата
(5) BEV = Електрични возила со погон на батерии; PHEV = Приклучни хибридни возила, плагин-хибриди; Удел на BEV во вкупната продажба на електромобили (BEV + PHEV)
